Không diệt không sinh đừng sợ hãi, đám mây không bao giờ chết

Trong xã hội hiện nay, nhiều người trong chúng ta tin rằng cuộc đời bắt đầu từ lúc chào đời và kết thúc khi ta đi về cõi vĩnh hằng. Chúng ta tin rằng mình xuất phát từ cái không, nên khi chết chúng ta cũng không còn lại gì hết. Điều này dẫn đến nỗi lo lắng vì sẽ trở thành hư vô.

Nhưng trong thế giới của Phật, Bụt có cách nhìn rất khác về cuộc đời. Ngài hiểu rằng sống và chết chỉ là những ý niệm không có thực. Bụt dạy rằng không có sinh, không có diệt, không tới cũng không đi, nhưng chúng ta lại coi đó là những thực tại diễn ra. Khi chúng ta hiểu rằng mình sẽ không bị hủy diệt thì chúng ta không còn lo sợ bất cứ điều gì. Đó chính là sự giải thoát của cuộc đời mỗi con người, giúp chúng ta có thể an hưởng và thưởng thức đời sống một cách mới mẻ.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã đưa ra một triết lý trái ngược hoàn toàn về những thứ thuộc về vĩnh cửu và hư không: “Tự muôn đời từ trước tới giờ tôi vẫn luôn tự do. Ở đời tử sinh chỉ là cửa ngõ ra vào mà mỗi người cần đi qua, tử sinh là trò chơi cút bắt.” Tác giả thẳng thắn nói lên rằng mình chưa bao giờ sinh ra và cũng chưa bao giờ giết bất cứ một thứ gì.

Xuyên suốt tác phẩm, Thầy Thích Nhất Hạnh khuyên chúng ta hãy tự mình tập nhìn sâu vào mọi thứ để hiểu được sự tự do của con đường chính giữa và tự bản thân hưởng trọn vẹn sự tự do ấy, để cuộc sống không bị kẹt vào cả hai ý niệm của vĩnh cửu và hư không. Là một thi sĩ, khi giải thích về các sự trái ngược trong đời sống, Thầy Nhất Hạnh nhẹ nhàng vén lên bức màn ảo tưởng, cho phép chúng ta biết rằng sự kinh hoàng về cái chết chỉ là kết quả của các ý niệm và hiểu biết sai lầm của chính mình. Nếu chúng ta nghĩ đơn giản hơn thì không có gì đáng sợ.

Lòng nhân hậu và từ bi xuyên suốt cả cuộc đời của Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một loại thuốc chữa lành tất cả những vết thương trong lòng và trái tim chúng ta.

Giới thiệu tác giả

Thiền sư Thích Nhất Hạnh, tên thật là Nguyễn Xuân Bảo, sinh ngày 11/10/1926 ở miền Trung Việt Nam. Ông theo học tại chùa Từ Hiếu, thành phố Huế và trở thành tu sĩ Phật giáo vào năm 16 tuổi.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một nhà lãnh đạo Phật giáo có ảnh hưởng lớn trên thế giới, dành cả cuộc đời để nghiên cứu và truyền bá Phật pháp. Những cuốn sách của Thiền sư được các độc giả đón nhận rất nồng nhiệt, đúc kết nhiều bài học về triết lý nhân sinh từ nhiều khía cạnh của cuộc sống.

“Trong các nhà lãnh đạo Phật giáo có ảnh hưởng lớn ở phương Tây, Thiền sư Thích Nhất Hạnh được xếp vào vị trí thứ hai, chỉ sau Đức Đạt Lai Lạt Ma” – New York Times

“Thích Nhất Hạnh là một con người thánh thiện, vì lòng khiêm cung và đức tin lớn. Ngài là một học giả thông tuệ. Những phát kiến cho hòa bình của Ngài, nếu được áp dụng, sẽ dựng nên một tượng đài của tinh thần đại đồng, tình huynh đệ và nhân bản” – Mục sư Martin Luther King, Jr. (Trích thư đề cử thầy Nhất Hạnh cho giải Nobel Hòa Bình năm 1967)

Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã viết hơn 100 cuốn sách, trong đó có những tác phẩm nổi tiếng như: “Phép lạ của sự tỉnh thức”, “Đường xưa mây trắng”, “Từng bước nở hoa sen”, “Giận”, “Tâm tình với Đất Mẹ”, “Hướng đi của Đạo Bụt cho hòa bình và sinh môi”.

Giới thiệu tác phẩm

Cuốn sách “Không diệt, không sinh, đừng sợ hãi” gồm 219 trang và 9 chương, luôn đem đến cho bạn đọc những góc nhìn sâu sắc về cuộc đời. Thầy Nhất Hạnh gọi Trái Đất bằng cái tên rất thân thương “Đất Mẹ”. Cách Thầy thưởng thức cuộc sống cũng vô cùng thi vị; mỗi bước chân, mỗi hoạt động hàng ngày cũng là mắt thương nhìn cuộc đời. Với sự thấu hiểu sâu sắc, Thầy đã viết nên cuốn sách này để truyền đạt một chân lý sống tự do, giảm bớt mọi muộn phiền về quan niệm sinh tử mà bấy lâu nay ta vẫn bị mắc kẹt.

Thầy Nhất Hạnh cho rằng: “Tự muôn đời tôi vẫn tự do. Tử sinh chỉ là cửa ngõ ra vào, tử sinh là trò chơi cút bắt. Tôi chưa bao giờ từng sinh cũng chưa bao giờ từng diệt” và “Nỗi khổ lớn nhất của chúng ta là ý niệm đến – đi, lui – tới”.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh khuyên chúng ta thực tập nhìn sâu để hiểu được và tự mình nếm được sự tự do của con đường chính giữa, không bị kẹt vào ý niệm về vĩnh cửu và hư không. Là một thi sĩ, khi giải thích về các sự trái ngược trong đời sống, Thầy đã nhẹ nhàng vén bức màn vô minh, cho phép chúng ta biết rằng sự kinh hoàng về cái chết chỉ là kết quả của các ý niệm và hiểu biết sai lầm của chính mình.

Tri kiến về sống chết của Thầy Nhất Hạnh vô cùng vi tế và đẹp đẽ. Cũng như những điều vi tế, đẹp đẽ khác, cách thưởng thức hay nhất là thiền quán trong thinh lặng. Lòng nhân hậu và từ bi phát xuất từ suối nguồn thâm tuệ của Thầy là một loại thuốc chữa lành những vết thương trong trái tim chúng ta.

Ta từ đâu tới? Ta đi về đâu?

Bản chất của thực tại là không đến, không đi; không trên, không dưới và không có gì sinh ra, không có gì mất đi.

Có vô số quan điểm, nhận định từ xã hội đã “ăn sâu” vào tiềm thức của con người rằng chúng ta đều có sinh, có diệt. Chính vì thế mà những ý niệm này đã trói chặt, giam hãm sự tự do của không ít người trong chúng ta. Bụt dạy rằng khi đầy đủ nhân duyên thì sự việc biểu hiện, và chúng ta nói nó hiện hữu. Khi thiếu một hoặc hai điều kiện, sự việc đó không biểu hiện như trước thì ta nói nó không hiện hữu. Theo Bụt, nói rằng thứ này có hay không là sai. Trong thực tại, không có thứ gì hoàn toàn có hay hoàn toàn không hiện hữu.

Nhìn các cảm xúc với con mắt vô thường

“Tất cả chúng ta đều có thể hiểu vô thường bằng trí óc, nhưng như thế thì không hiểu được chân nghĩa của nó. Trí não không đưa chúng ta tới giải thoát.”

Hầu như chúng ta chỉ hiểu rõ khái niệm về vô thường chứ không có cái nhìn sâu và thực tập về điều này. Thầy Thích Nhất Hạnh cho rằng, chúng ta phải nhìn sâu để thấu hiểu và nuôi dưỡng tình yêu thương, lòng tư bi bên trong mình, ươm những hạt giống tốt để chúng được phát triển và lan tỏa hương thơm đến những người xung quanh ta nhờ vô thường. Nhìn vào vô thường ta trân quý sự nhiệm màu của sự sống, đối xử nhẹ nhàng và tử tế hơn với mọi người xung quanh bởi ta biết trong tương lai có thể họ không còn ở bên cạnh ta. Tiền bạc, danh vọng không thể theo ta suốt cuộc đời nên ta không đặt nặng nó bằng phút giây hiện tại ta được có mặt, được tận hưởng sự sống bất tận này…

Đám mây không bao giờ chết

“Ta vẫn còn đến đi thong dong

Có, không, còn, mất chẳng băn khoăn

Bước chân con hãy về thanh thản

Không tròn không khuyết một vầng trăng

Gió vẫn còn bay con biết không?

Khi mưa xa tiếp áng mây gần

Hạt nắng từ cao rơi xuống thấp

Cho lòng đất thấy bầu trời trong”

Khi không hiểu được bản chất không diệt, không sinh, con người dễ bị những ý niệm đến – đi làm cho khổ đau. Đám mây không bao giờ chết, nó chỉ chuyển hóa thành hình tướng khác. Bị trói buộc vào một quan niệm nên ta than khóc khi không còn nhìn thấy người mình thương hay sự thay đổi của sự vật, sự việc. Nhưng nước là sự tiếp nối đẹp đẽ của đám mây, mang đến sự sống cho vạn vật, muôn loài. Phải thực tập và quán chiếu nhìn sâu chúng ta mới biết được sự tiếp nối của đám mây.

Thời khắc duy nhất để sống

“Chỉ có khoảnh khắc này. Ta phải sống cho nó và trân quý nó”

Khi uống trà, hãy trân quý hương vị của trà và hạnh phúc ngay khoảnh khắc uống trà ấy. Tránh xa những lo lắng, nghĩ suy mà hãy ngắm nhìn, thưởng thức từng cái cây, từng phiến lá hay những gì diễn ra xung quanh bạn. Bụt dạy rằng chỉ có khoảnh khắc hiện tại là có thật nên ta phải sống cho nó, trân quý những gì đang diễn ra trong thời khắc này để thấy được sự nhiệm màu của nó. Cứ tiếp tục sống trong hạnh phúc, thảnh thơi như thế mỗi ngày.

Tóm lại, con người có thể dễ dàng bị ám ảnh bởi khái niệm đến và đi, nhưng khi chúng ta hiểu được rằng không có sinh và không có diệt thì sẽ giải thoát khỏi nỗi sợ hãi đó. Hãy thực tập và quán chiếu để nhìn sâu hơn vào mọi thứ xung quanh, từ đó sống một cuộc đời tràn đầy yêu thương, không còn bị ràng buộc bởi ý niệm sinh diệt.

Nguồn sưu tầm