Bộ lịch sử Phật giáo Ấn Độ

Lịch sử Phật giáo Ấn Độ: Hành trình khám phá di sản trí tuệ

Bộ sách “Lịch sử Phật giáo Ấn Độ” gồm 6 cuốn là một công trình nghiên cứu đồ sộ, dẫn dắt người đọc vào hành trình khám phá sự hình thành và phát triển của Phật giáo từ khởi nguồn cho đến khi trở thành một hệ thống triết học và tôn giáo đa dạng, phong phú.

Bộ sách không chỉ đơn thuần kể lại lịch sử mà còn đi sâu phân tích tư tưởng, giáo lý, các trường phái và ảnh hưởng của Phật giáo đến văn hóa, xã hội Ấn Độ qua các thời kỳ. Mỗi cuốn sách như một mảnh ghép, khi kết hợp lại sẽ tạo nên bức tranh toàn cảnh về Phật giáo Ấn Độ, từ những bước chân đầu tiên của Đức Phật cho đến những biến đổi phức tạp trong tư tưởng và sự lan tỏa của Phật giáo đến nhiều vùng đất mới.

Mục lục và nội dung từng cuốn:

Tập 1: Phật Pháp và Sự Phân Hóa Bộ Phái

• Chương 1: Phật Pháp:
  • Khái quát về sự hưng khởi của Phật pháp trong bối cảnh văn minh Ấn Độ thời bấy giờ.
  • Lược thuật về cuộc đời Đức Phật, từ khi sinh ra cho đến khi nhập Niết bàn.
  • Giới thiệu về Trung đạo – con đường giải thoát khỏi hai cực đoan, là nền tảng của Phật giáo.
• Chương 2: Kết Tập Thánh Điển và Sự Phân Hóa Bộ Phái:
  • Sự kiện kết tập kinh điển sau khi Đức Phật nhập diệt và ý nghĩa của nó.
  • Quá trình phân hóa thành các bộ phái Phật giáo và sự ra đời của các luận thư.
  • Bàn luận về tư tưởng của các bộ phái Phật giáo thời kỳ đầu.
• Chương 3: Phật Giáo Đại Thừa Thời Kỳ Đầu:
  • Giới thiệu về các kinh điển Đại thừa quan trọng và sự lưu bố của chúng.
  • Giải thích về Đại thừa hạnh lớn trí sâu – con đường tu tập với lý tưởng cao cả và trí tuệ sâu xa.
  • Trình bày về Đại thừa phương tiện dễ hành – con đường tu tập phù hợp với nhiều căn cơ khác nhau.
• Chương 4: Đại Thừa Trung Quán – Tính Không Duy Danh Luận:
  • Giới thiệu về Long Thọ – bậc thầy vĩ đại của Trung Quán tông và những luận sư trước ông.
  • Phân tích tư tưởng trung tâm của Trung Quán tông: tính không.
  • Trình bày về Bách luận của Đề Bà – một tác phẩm quan trọng của Trung Quán tông.
• Chương 5: Phật Pháp Đại Thừa Thời Kỳ Cuối:
  • Giới thiệu về các kinh điển Đại thừa thời kỳ cuối và những tư tưởng đặc sắc của chúng.
  • Phân tích về tư tưởng Như Lai tạng ngã – một học thuyết quan trọng của Đại thừa.
• Chương 6: Học Phái Thanh Văn Của Thời Kỳ Đại Thừa:
  • Giới thiệu về các học phái Thanh văn, bao gồm Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ, các phái Thí dụ, Phân biệt thuyết, Chính lượng, Đại chúng.
  • Phân tích sự tổng hợp và phát triển của các học phái này sau sự hưng thịnh của Kinh bộ.

Tập 2: Truyền bá và phân hóa

• Phần 1: Công cuộc hoằng pháp và lan tỏa chính pháp
  • Mô tả chi tiết về hành trình hoằng pháp của Đức Phật và các thánh đệ tử.
  • Dutt đã khéo léo sắp xếp các dữ liệu từ kinh điển, tạo nên một bức tranh sinh động về cuộc đời hoằng pháp của Đức Phật.
  • Phân tích phương thức hoằng pháp của Đức Phật và Tăng đoàn, ảnh hưởng của Phật giáo đến các tầng lớp xã hội, sự ủng hộ từ vua chúa và phản ứng của các tôn giáo khác.
• Phần 2: Các bộ phái Phật giáo thời kỳ đầu
  • Tập trung vào sự hình thành và phát triển của bốn bộ phái chính: Thượng Tọa Bộ, Đại Chúng Bộ, Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ và Chính Lượng Bộ.
  • Miêu tả chi tiết về các học thuyết nổi bật của từng bộ phái, đồng thời phân tích mối quan hệ phức tạp giữa chúng.
  • Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu kinh điển Phật giáo bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau để hiểu rõ sự đa dạng và ảnh hưởng của từng bộ phái.

Tập 3: Giai đoạn hình thành

• Thời đại Nguyên thủy Phật giáo:
  • Bao gồm giai đoạn từ khi Đức Phật còn tại thế cho đến cuối thế kỷ III TCN (sau vương triều Asoka).
  • Lược thuật về sự phát triển và phân liệt của giáo đoàn.
  • Phân tích giáo lý cơ bản của Nguyên thủy Phật giáo.
• Thời đại Bộ phái Phật giáo:
  • Kéo dài khoảng 400 năm, từ cuối thế kỷ III TCN đến cuối thế kỷ II.
  • Mô tả sự phân chia và phát triển của các bộ phái Phật giáo.
  • Nhấn mạnh vào sự hình thành và phát triển của Tiểu thừa Phật giáo.

Tập 4: Thời kỳ hoàng kim

• Thời đại Đại thừa Phật giáo:
  • Từ cuối thế kỷ II đến thế kỷ VII.
  • Đây là thời kỳ hưng thịnh nhất của Phật giáo Ấn Độ, với sự ra đời và phát triển của tư tưởng Đại thừa.
  • Giới thiệu các bậc thầy Đại thừa tiêu biểu như Long Thọ, Đề Bà, Thế Thân, và Vô Trước.
• Thời đại Mật giáo:
  • Từ thế kỷ VII đến thế kỷ XII.
  • Sự phát triển và lan tỏa của Mật giáo (Kim Cương thừa) ở Ấn Độ và Tây Tạng.
• Phụ lục:
  • Giới thiệu về các di tích Phật giáo quan trọng tại Ấn Độ.

Tập 5: Lịch sử và văn hóa

• Chương 1 & 2:
  • Khám phá bối cảnh lịch sử và văn hóa của Ấn Độ trước và trong thời kỳ Đức Phật.
  • Từ nền văn minh sông Indus đến cuộc khủng hoảng xã hội và triết học, tác phẩm giúp người đọc hiểu rõ môi trường đã hình thành nên tư tưởng Phật giáo.
• Chương 3:
  • Trình bày chi tiết về cuộc đời Đức Phật, từ sự ra đời, xuất gia, giác ngộ đến những ngày cuối đời.
• Chương 4 & 5:
  • Phân tích chi tiết giáo lý cốt lõi của Đức Phật: Tứ diệu đế, Bát chính đạo, Duyên khởi.
• Chương 6:
  • Nghiên cứu mối quan hệ giữa Phật giáo và xã hội, các lời dạy dành cho cư sĩ, tư tưởng về xã hội lý tưởng.
• Chương 7:
  • Sự kết tập Tam tạng kinh điển và các sự kiện lịch sử quan trọng.
• Chương 8:
  • Quá trình Phật giáo trở nên phổ biến rộng rãi, vai trò của vua Aśoka, các chùa tháp, thi ca và truyền thuyết.

Tập 6: Triết học và sự chuyển mình

• Chương 7:
  • Đại thừa Du Già – “”Hư Vọng Duy Tâm Luận””.
  • Tập trung vào Luận thư của phái Du Già hành và cách phái này tương tác với các học phái Đại thừa khác.
• Chương 8:
  • Như Lai Tạng và Chân Thường Duy Tâm Luận.
  • Thuyết Phật tính và sự dung hòa giữa Duy thức và Chân Thường Duy Tâm Luận.
• Chương 9:
  • Học phái Du Già và Học phái Trung Quán – Từ đối kháng đến hợp nhất.
  • Trình bày sự phát triển và tương tác giữa hai học phái quan trọng này.
• Chương 10:
  • Phật pháp Đại thừa bí mật.
  • Sự ra đời và phát triển của các tư tưởng bí mật trong Đại thừa, như Như Lai Tạng, Niệm Phật thành Phật, và Kim Cương thừa.

Về tác giả:

Tác giả của bộ sách là những học giả Phật giáo nổi tiếng như Đại sư Ấn Thuận và Hòa thượng Thích Thanh Kiểm, có kiến thức sâu rộng và nhiều năm kinh nghiệm nghiên cứu về Phật giáo Ấn Độ. Họ đã sử dụng nhiều nguồn tư liệu khác nhau, từ kinh điển Pali, Phạn ngữ, cho đến các tài liệu bằng tiếng Trung Quốc và Tây Tạng để hoàn thành bộ sách này.

Bộ sách “Lịch sử tư tưởng Phật giáo Ấn Độ” là một công trình nghiên cứu có giá trị to lớn, góp phần làm sáng tỏ những di sản trí tuệ của Phật giáo Ấn Độ. Bộ sách sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu, sinh viên Phật học và những ai quan tâm đến lịch sử, triết học và tôn giáo.